W historycznym miejscu, w poznańskim Hotelu Bazar, z którego 103 lata temu przemawiał Ignacy Jan Paderewski wzniecając powstańczą iskrę, Prezydent RP Andrzej Duda dokonał ostatniego formalnego aktu podpisując uroczyście ustawę ustanawiającą nowe święto państwowe – Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego, które po raz pierwszy będziemy obchodzić już w tym roku, 27 grudnia, w rocznicę wybuchu Powstania. Prezydent RP Andrzej Duda w przemówieniu powiedział:
„Powstanie Wielkopolskie było wielkim sukcesem i to należy podkreślić! Gdyby nie ono, nie byłoby Poznania z Ostrowem Tumskim, czy Gniezna w granicach państwa. Nie wiem czy takie Państwo Polskie, bez swoich korzeni, utrzymałoby się na mapie. Tak, 11. listopada jest Dniem Niepodległości ale Państwo Polskie ukształtowało się, kiedy dołączyły do niego Poznań i Gniezno, dlatego Powstanie Wielkopolskie jest ważnym wydarzeniem. To akt sprawiedliwości wobec tego niesłychanie ważnego czynu zbrojnego; cieszę się, że to święto na trwałe wpisze się do oficjalnego kalendarza Rzeczypospolitej. Dziękuję za to, że święto 27. grudnia wpisze się, już w tym roku, na stałe do kalendarza oficjalnych świąt państwowych jako Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Cześć i chwała bohaterom! Cześć i chwała Powstańcom Wielkopolskim!”
Podczas uroczystości, Prezydent Andrzej Duda otrzymał nagrodę Honorową Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 – Statuetkę Dobosza Powstania Wielkopolskiego. Otrzymują ją osoby i instytucje, które w sposób szczególny zasłużyły się w upowszechnianiu wiedzy i tradycji Powstania.
Pomysł ustanowienia nowego święta ujrzał światło dzienne 11 czerwca br., powstał z inicjatywy: Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości w Poznaniu, poznańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918–1919, Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Wielkopolski, Fundacji Zakłady Kórnickie i Muzeum Narodowego w Poznaniu. W imieniu inicjatorów podziękowania za tak szerokie, ponad wszelkimi podziałami politycznymi wsparcie idei ustanowienia nowego święta państwowego złożył w Bazarze na ręce Prezydenta RP Przemysław Terlecki, Dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości.
Przypomnijmy. 6 września autorów tej oddolnej, obywatelskiej inicjatywy wraz z towarzyszącymi im przedstawicielami środowisk samorządowców, społeczników, pasjonatów historii, lokalnych patriotów przyjął Prezydent Andrzej Duda, który podczas uroczystości w ogrodach Pałacu Prezydenckiego zadeklarował „niezwłoczne” podjęcie inicjatywy ustawodawczej i już po tygodniu skierował do Sejmu stosowny projekt ustawy.
1 października Sejm jednogłośnie opowiedział się za ustanowieniem nowego święta; ustawę poparło 451 posłów, nikt nie był przeciw i nikt nie wstrzymał się od głosu. Niecały miesiąc później, 28 października, w podobnej, bardzo dobrej i podniosłej atmosferze, prezydencki projekt ustawy przegłosował przez aklamację Senat; w głosowaniu uczestniczyło 99 senatorów, wszyscy byli zgodni, by ustanowić 27 grudnia Świętem Państwowym, po głosowaniu Wysoka Izba zareagowała oklaskami.
„W hołdzie bohaterom – uczestnikom narodowego zrywu z lat 1918-1919, którzy wyzwolili Wielkopolskę spod panowania niemieckiego i przyłączyli ją do odrodzonej Rzeczypospolitej” – głosi preambuła ustawy, w której kolejne artykuły mówią o ustanowieniu 27 grudnia Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego i świętem państwowym. Ustawa nie przewiduje, co podkreślano także podczas wcześniejszych prac sejmowych, że 27 grudnia będzie dniem wolnym od pracy.
Pragniemy w tym miejscu w sposób szczególny podziękować Panu Prezydentowi Andrzejowi Dudzie, za inicjatywę ustawodawczą, za nadanie pośmiertnie najwyższego odznaczenia państwowego – Orderu Orła Białego dwóm dowódcom Powstania Wielkopolskiego, generałom Stanisławowi Taczakowi i Józefowi Dowbor-Muśnickiemu, Krzyża Wielkiego Orderu Odrodzenia Polski przyznanego pośmiertnie Wincentemu Wierzejewskiemu, za aktywne wspieranie inicjatyw i działań służących upamiętnianiu zwycięskiego Powstania i jego bohaterów.
Dziękujemy najważniejszym osobom w Państwie, Panu Premierowi, Marszałkom Sejmu i Senatu, parlamentarzystom, samorządowcom, regionalistom, społecznikom, mieszkańcom Wielkopolski, Lubuskiego i Kujawsko-Pomorskiego, dziennikarzom za poparcie tej społecznej, przeprowadzonej ponad podziałami politycznymi inicjatywy wyrażonej masowym podpisaniem deklaracji o ustanowieniu nowego święta państwowego. Przypominamy, że inicjatywę poparli między innymi samorząd województwa wielkopolskiego i Rada Miasta Poznania, pod deklaracją podpisali się Metropolita Poznański Abp. Stanisław Gądecki, Prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak i Wojewoda Wielkopolski Michał Zieliński oraz Pani Marszałek Województwa Lubuskiego Ewa Anna Polak, swojego poparcia udzielili wnuk pierwszego dowódcy Powstania gen. Stanisława Taczaka – Jerzy Gogołkiewicz i Katarzyna Prauzińska – Czarnul, wnuczka powstańca i rysownika Leona Prauzińskiego, zamordowanego przez hitlerowców z zemsty za Powstanie w pierwszym na ziemiach polskich niemieckim obozie koncentracyjnym KL Posen. Od 11 czerwca, choć nie było to wymagane żadnym przepisami, udało się zdobyć ponad 8 tysięcy podpisów, deklaracje poparcia nadesłało 178 samorządów, Rady Pedagogiczne lub dyrektorzy 58 szkół. Każdy z samorządów, każda z tych osób, które udzieliły nam swego poparcia mają prawo od dziś uważać siebie za Ambasadora ustanowienia Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego
Ustanowienie dnia 27 grudnia świętem państwowym to przede wszystkim hołd złożony Powstańcom Wielkopolskim, uznanie ich roli w odzyskiwaniu niepodległości i kształtowaniu granic odradzającej się po latach zaborów Ojczyzny. To także przełomowy moment w przywróceniu zwycięskiemu powstaniu z lat 1918-1919 należnego mu miejsca w historii polskich insurekcji niepodległościowych. To wreszcie okazja do wytworzenia nowego, wspólnego dla wszystkich Polaków kodu, kodu zwycięstwa i sukcesu, okazja do podzielenia się z innymi wielkopolską drogą ku niepodległości, sprawdzającą się w każdej epoce i niesprzyjających okolicznościach, a którą w symboliczny sposób oddaje hasło: „Na co dzień praca. W chwilach próby zwycięstwo”. To także nieoceniony kapitał, który, mocno w to wierzymy, pomoże nam zrealizować kolejne wielkie marzenie, jakim jest budowa w Poznaniu nowoczesnego i atrakcyjnego Muzeum Powstania Wielkopolskiego, do którego chcielibyśmy zaprosić wszystkich Polaków i gości z zagranicy już w grudniu 2025 roku.
Pełny tekst podpisanej Ustawy przez Prezydenta – Ustawa z dn. 1.10.2021
Prezydent Andrzej Duda w Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919
Po uroczystości podpisania Ustawy Prezydent RP udał się do Muzeum Powstania Wielkopolskiego na Starym Rynku. Po zwiedzeniu ekspozycji Prezydent dokonał wpisu do Księgi Pamiątkowej:
„Z najlepszymi życzeniami dla społeczności Poznania i całej Wielkopolski – słusznej dumy z zasług Państwa przodków i poprzedników dla Ojczyzny, wielu sukcesów w kontynuowaniu ich patriotycznego dzieła oraz wszelkiej pomyślności”
Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. W pierwszym okresie walk, do końca roku, powstańcom udało się zdobyć większą część miasta. Ostatecznie zostało ono wyzwolone 6 stycznia 1919 r., kiedy przejęto lotnisko na Ławicy. Do połowy stycznia wyzwolono też większą część Wielkopolski. Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy i państwa Ententy 16 lutego 1919 r. W myśl jego ustaleń, front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w którego wyniku w graniach II RP znalazła się prawie cała Wielkopolska.
Cześć i chwała bohaterom!
