Już w sprzedaży w oddziałach naszego muzeum! Polecamy nową książkę Jarosława Bączyka, kierownika Muzeum Armii „Poznań”. Dr Adam Pleskaczyński z IPN w Poznaniu powiedział: ” to na wysokim poziomie, profesjonalna książka, wielkiej wiedzy, efekt potężnej pracy, analizy i oceny źródeł. Bardzo cenna książka. To powinien być wzór dla piszących. Na prawdę polecam!”
Z książki „Krzyż dla generała” dowiadujemy się, że pochówki najwyższych rangą wojskowych zapoczątkował pogrzeb sławnego pruskiego feldmarszałka Augusta von Gneisenaua, którego ciało 26 sierpnia 1831 roku tymczasowo pochowano na przedpolu wznoszonego fortu. We wrześniu 1843 roku na Cmentarzu Garnizonowym spoczął inicjator planu ufortyfikowania Poznania gen. Karl von Grolman. Następne pochówki generalskie odbyły się dopiero podczas Wielkiej Wojny. Na tzw. Cmentarzu Honorowym (Ehrenfriedhof)pochowano wówczas gen. Ericha Goebela (1854-1917) oraz jeńca rosyjskiego gen. Afanasija S. Sajczuka (1858-1914). Dziś nie ma już ich grobów, podobnie jak i całego Ehrenfriedhof.
W latach międzywojennych na Cmentarzu Garnizonowym miejsce wiecznego spoczynku znaleźli generałowie Wojska Polskiego: Rajmund Baczyński (1857-1929), Oswald Frank (1882-1934), Jan Władyslaw Hubischta (1870-1933), Maciej Puchalak (1871-1929) i Józef Starkowski (1856-1932). Przypuszczalnie tuż po zakończeniu II wojny światowej przeniesiono tam również groby Antoniego Kiewnarskiego (1867-1941) i Wiktora Raczyńskiego (1864-1928). Na stoku cmentarnym Cytadeli pochowano też generałów rosyjskich – byłego carskiego gubernatora Izmaiła W. Korostowca (1863-1933) oraz czerwonoarmistę Wiktora G. Czernowa (1899-1945). Ich groby zachowały się, w przeciwieństwie do mogił dwóch ukraińskich generałów-emigrantów Wołodymyra Olszewskiego (1873-1933) i Serhija Kułżynskiego (1869-1937), spoczywających niegdyś w kwaterze prawosławnej.
* * *
W zespole cmentarzy na stoku poznańskiej Cytadeli znajduje się obecnie 9 generalskich grobów, w których spoczywa 7 generałów Wojska Polskiego oraz 2 generałów rosyjskich (z armii carskiej i radzieckiej). Liczby te nie obejmują jednak tych mogił generalskich, które wskutek działań wojennych bądź też innych czynników, nie zachowały się do czasów współczesnych. O tych właśnie „obecnych” i „nieobecnych” generałach wśród pochówków na dzisiejszej Cytadeli, traktuje niniejsza publikacja. Nie jest ona naukową monografią ani też typowym słownikiem biograficznym. Dedykowana jest wszystkim miłośnikom posnanianów, osobom ciekawym lokalnej historii, niekoniecznie tej wielkiej, na pewno zaś mało znanej, a czasami wręcz zapomnianej.
Całość składa się z sześciu rozdziałów, z których każdy mógłby też tworzyć samodzielny artykuł. Rozdział pierwszy zawiera rys historyczny cmentarzy na stoku Cytadeli, pozostałe omawiają sylwetki spoczywających tam – obecnie lub niegdyś – generałów. Te ostatnie każdorazowo poprzedzone zostały wprowadzeniem do tematu. Książkę uzupełnia aneks, w którym zamieszczono fragmenty mało znanego rozkazu ministra spraw wojskowych gen. dyw. Władysława Sikorskiego o udziale siły zbrojnej w pogrzebach z września 1925 roku oraz ustęp z analogicznych przepisów obowiązujących w Armii Czerwonej ze stycznia 1941 roku. Pracę wieńczy selektywna bibliografia, w której dociekliwy Czytelnik znajdzie najważniejsze wykorzystane artykuły i opracowania oraz pozycje źródłowe.
