Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 stanowiło uwieńczenie wieloletnich wysiłków Polaków z zaboru pruskiego o odzyskanie utraconej niepodległości.
Otwarta 15 grudnia 2017 roku nowa stała wystawa Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 (Oddział Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości), została stworzona z myślą o przypadającej w 2018 i 2019 roku setnej rocznicy zwycięskiego zrywu niepodległościowego Wielkopolan. Wystawa ukazująca wielkopolską drogę do niepodległości, składa się z dwóch zasadniczych części zlokalizowanych w przyziemiu oraz na parterze budynku XVIII-wiecznego Odwachu. Pod względem tematycznym podzielona jest na szereg sekcji poświęconych określonemu zagadnieniu lub wydarzeniu z historii Polski i Wielkopolski z okresu lat 1793-1939 (rozmieszczenie poszczególnych sekcji przedstawia poniższy plan muzeum). Zwiedzający wystawę mogą prześledzić ponad stuletnią drogę Wielkopolan do niepodległości. Drogę wiodącą od udziału w polskich powstaniach narodowych lat 1794-1864, poprzez ideę „pracy organicznej” i doświadczenia wojenne Wielkiej Wojny (1914-1918), po zwycięskie Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 i wkład Wielkopolan w budowę odradzającego się państwa polskiego. Pośród zgromadzonych na wystawie eksponatów można zobaczyć oryginalne wyposażenie wojskowe (m.in. niemiecki karabin maszynowy MG 08 na podstawie, czapkę rogatywkę porucznika artylerii Armii Wielkopolskiej z 1919 roku, czy pochodzącą z okresu Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 unikatową matrycę służącą do wybijania odznaczeń) oraz przedmioty związane z życiem codziennym (m.in. aparat fotograficzny z plakietką firmy „K. Greger & Co. Photo u. Optik”, znanego poznańskiego fotografa, który uwiecznił na kliszy wydarzenia z okresu Powstania Wielkopolskiego 1918-1919). Prezentowane na wystawie eksponaty wespół z grafikami, planszami i tekstami, przyjmują rolę narratora opowieści. Całość dopełniają multimedia oraz elementy o charakterze edukacyjnym – m.in. repliki powstańczych mundurów i karabinów, czy reprinty ówczesnej polskiej prasy. Umieszczone na planszach i w podpisach pod eksponatami teksty, przygotowane zostały w językach polskim oraz angielskim, tak by przybliżyć dzieje Wielkopolski również zagranicznym gościom odwiedzającym nasze muzeum.
W 2018 roku wystawa „Powstanie Wielkopolskie 1918-1919. Droga do Niepodległości” została dwukrotnie wyróżniona. W zorganizowanym przez Fundację Muzeów Wielkopolskich konkursie Wydarzenie Muzealne Roku „Izabella 2017”, otrzymała trzecią nagrodę w kategorii „działalność wystawiennicza”. Z kolei w zorganizowanym przez Muzeum Historii Polski plebiscycie Wydarzenie Historyczne Roku 2017 jury przyznało wyróżnienie w kategorii „wystawa”.
Kuratorzy wystawy: Jan Gruszka, Jan Szymański, Marcin Wiśniewski
Aranżacja plastyczna: Wawrzyniec Kozicki
Multimedia: Image Recording Solutions
Do stworzenia aranżacji wykorzystano materiały z zasobów:
– Library of Congress (Stany Zjednoczone)
– National Archives and Records Administration – NARA (Stany Zjednoczone)
– Bibliothèque nationale de France – BnF (Francja)
– Instytut im. Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku (Stany Zjednoczone)
– Archiwum Państwowe w Poznaniu
– Biblioteka Narodowa w Warszawie – BN Polona
– Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu
– Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu
– Biblioteka Kórnicka PAN
– Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach
– zbiory osób prywatnych
Wśród najcenniejszych eksponatów można podziwiać:
- Rogatywka porucznika artylerii Armii Wielkopolskiej. 1919 r.
- Niemiecki mundur polowy piechoty wz. 1915
- Pistolet Parabellum wz. 1908
- Niemiecka szabla oficera kawalerii wz. 1900
- Karabin Mauser Gewehr wz. 1898
- Niemiecka bomba lotnicza P. u. W. 12,5 kg
- Niemiecki lekki karabin maszynowy MG 08/15
- Niemiecki hełm stalowy wz. 1916
- Niemiecki telefon polowy wz. 1917
- Niemiecki karabin maszynowy MG 08 na podstawie
Plan Muzeum:
