Kolejne miliony na renowację Fortu VII. Wyłoniono wykonawcę, który w ramach realizowanego od ub. roku projektu WRPO przywróci pierwotny wygląd fos wokół Fortu VII. Dziś podpisano umowę z firmą Rembudex z Obornik.
Przypomnijmy. Od czerwca 2019 roku w Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII na elewacji frontowej koszar szyjowych oraz w części tzw. prawego majdanu prowadzone są roboty budowlane w ramach projektu „Renowacja i adaptacja Fortu VII w Poznaniu dla zachowania dziedzictwa kulturowego”.
Dzięki temu część fortu odzyska swój historyczny wygląd, a pomieszczenia zostaną wyposażone w infrastrukturę, która już niebawem pozwoli uruchomić w Forcie VII atrakcję turystyczną – nową ścieżkę zwiedzania o tematyce fortyfikacyjnej. Oprócz walorów architektonicznych samego obiektu będzie można podziwiać repliki sprzętu artyleryjskiego. Zostały one tak dobrane, aby zwiedzający mogli poznać historię fortu od jego powstania aż do czasów kiedy przestał pełnić funkcje fortyfikacyjne, a więc do 1939 roku.
Projekt realizowany jest w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020, a wkład własny do inwestycji zapewnia Miasto Poznań. Wartość całego projektu przekracza 28 mln zł brutto, a wartość dofinansowania UE 11 mln zł.
Blisko 90% budżetu projektu jest przeznaczone na roboty budowlane. Prace zostały podzielone na dwa etapy.
I ETAP 2019-2020
To prace rozbiórkowe i renowacyjne na elewacji koszar szyjowych, blokhauzie i bramie wjazdowej. Odtworzono już historyczny rys elewacji, zamontowano nową stolarkę okienną, naprawiono miejsca ze zniszczonym wątkiem ceglanym. Nadal prowadzone są prace w obrębie podwalni i prawego majdanu. Odrestaurowane są pomieszczenia i mnóstwo detali. Odtworzono „Schody Śmierci” , dzięki wykorzystaniu 11 pozostałych, historycznych stopni. Naprawiano braki w kominkach wentylacyjnych. Wykonano specjalistyczne zabiegi przy korzeniach wyciętych samosiewów i wzmocniono skarpę, zasiewem specjalnej mieszanki traw.
Remontowane pomieszczenia zostaną wyposażone w odpowiednią infrastrukturę techniczną, umożliwiającą przygotowanie nowej wystawy stałej o tematyce fortyfikacyjnej. W tej chwili wspólnie z pracownią JAZ+ Architekci Muzeum pracuje nad projektem ekspozycji ścieżki fortyfikacyjnej. Ten etap projektu ma być gotowy do końca 2021 roku.
Oto efekty. Przykłady architektury fortu przed rozpoczęciem robót i obecnie :
Remiza
Stanowisko artyleryjskie
Wejście do podwalni
II ETAP 2021-2022
Dzięki decyzji Rady Miasta Poznania o zwiększeniu budżetu projektu na lata 2021-2022 dodatkową kwotą 5 000 000 zł, mogliśmy przystąpić do wyboru wykonawców II etapu prac czyli renowacji fos Fortu. Firma Rembudex z Obornik, realizująca I etap, po wygranym przetargu podejmie się w pierwszej kolejności rozbiórek wtórnych zadaszeń fosy, a następnie przystąpi do prac renowacyjnych murów. Odtworzony zostanie układ otworów strzelniczych, rekonstrukcji zostaną poddane rowy diamentowe. Zamurowane zostaną wtórne zjazdy do fosy (w południowej części).
Wartość podpisanej dziś umowy to 9 950 700,00 zł brutto. Prace potrwają do marca 2022. Liczymy, że zrealizowanie II etapu umożliwi odwiedzającym właściwe odczucie skali założenia architektonicznego jakim jest Fort VII. Docelowo ścieżka zwiedzania w fosach będzie mieć ponad 800 metrów.
Kolejne miliony wsparcia z WRPO 2014+
Na początku lipca 2020 otrzymaliśmy informację, że możliwe będzie uruchomienie kolejnego Projektu, w którym renowacji poddane zostaną pomieszczenia Fortu VII. Dofinansowanie w ramach WRPO 2014+ w wysokości ponad 3 mln zł oraz deklaracja miasta Poznania o ponad 800 tysiącach przeznaczonych na wkład własny starzy możliwość poddania renowacji wnętrz Blokhauzu, kaponiery czołowej oraz części sal w koszarach szyjowych. Projekt będzie realizowany w latach 2021/2022.
UPORZĄDKOWANIE TERENU PRZED FORTEM
W związku z prowadzonymi pracami wewnątrz Fortu VII i spodziewanym zwiększeniem liczby zwiedzających, konieczne jest zadbanie o przestrzeń przed główną bramą. Na zadanie poprawy stanu terenu przed wjazdem do Fortu Wielkopolskie Muzeum Niepodległości dostało dofinansowanie w kwocie 100 000 zł z Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Miejsca pamięci i trwałe upamiętnienia w kraju” . To wsparcie w połączeniu ze środkami z Miasta Poznań pozwoli rozpocząć prace porządkujące obszar po lewej stronie. Zostanie wymieniona nawierzchnia i ustawione nowe oświetlenie, co zdecydowanie poprawi komfort dojazdu do Muzeum Martyrologii Wielkopolan.
HISTORIA MIEJSCA
Fort VII w Poznaniu jest znakomitym przykładem XIX-wiecznej architektury militarnej a zarazem jednym z najtragiczniejszych miejsc męczeństwa Polaków. Został zbudowany w latach 1876-1880 jako jeden z dziewięciu fortów głównych wchodzących w skład zewnętrznego obwodu Twierdzy Poznań. Jako jedyny posiada trzy stanowiska artyleryjskie typu nadbrzeżnego dla armat Ringkanone o kalibrze 15 cm. W latach 1887-1888 przeprowadzono pierwszą modernizację fortu. W 1902 roku w związku z decyzją cesarza o rozbiórce większości fortyfikacji obwodu wewnętrznego ich nazwy zostały przeniesione na forty zewnętrzne. Fort VII otrzymał nazwę Fort Colomb. W latach 1913-1914 przeprowadzono kolejne modernizacje, m. in. zabetonowano niektóre okna. W czasie I wojny światowej służył jako magazyn bomb lotniczych. W styczniu 1919 r. fort został zajęty przez powstańców wielkopolskich. W okresie międzywojennym pełnił funkcje magazynowe i nazwany został Warownią Majora Floriana Dąbrowskiego. W 1939 r. wojsko polskie zamierzało wykorzystać fort do obrony Poznania, na wałach wybudowano dwa schrony bojowe oraz zamontowano dwie pancerne kopuły obserwacyjne. Decyzja o wycofaniu Armii „Poznań” na wschód sprawiła, że fort nie spełnił tej funkcji.
Po zajęciu Poznania Niemcy utworzyli 10 października 1939 roku w Forcie pierwszy na okupowanych ziemiach polskich obóz koncentracyjny. Był to największy w Kraju Warty ośrodek eksterminacji polskich elit. Po raz pierwszy użyto w forcie gazu do masowego mordowania ludności cywilnej – chorych psychicznie. Szacuje się, że w ciągu całego okresu funkcjonowania obozu przeszło przez niego ok. 20 000 ludzi. Prawdopodobnie zginęło bądź zmarło co najmniej ok. 4500 osób a wielu innych więźniów zginęło w masowych egzekucjach w okolicach Poznania. 27 kwietnia 1944 r. obóz został zlikwidowany a więźniów przeniesiono do obozu w Żabikowie. Do Fortu wprowadzono oddział fabryki Telefunken. Fosy fortu zostały wtedy zadaszone i urządzono w nich hale produkcyjne. Fort VII został wykorzystany przez Niemców do obrony Poznania przed Armią Czerwoną. Załoga niemiecka skapitulowała dopiero 22 lutego 1945 roku, dzień przed zdobyciem Cytadeli. Po wojnie fort przez wiele lat zajmowało polskie wojsko. Przebudowano wtedy dolną kondygnację koszar oraz wykonano dwie pochylnie zjazdowe do fosy od strony zewnętrznej fortu. W 1963 roku dzięki staraniom ZBoWiDu otwarto w lewej części Izbę Pamięci Narodowej. Muzeum Martyrologiczne oficjalne otwarto w 1980 roku. Obecnie Fort VII jest jednym z najlepiej zachowanych poznańskich fortów.
„Renowacja i adaptacja Fortu VII w Poznaniu dla zachowania dziedzictwa kulturowego”
Nr projektu:
nr RPWP.04.04.01-30-0042/16-00, Umowa o dofinansowanie nr RPWP.04.04.01-30-0042/16 z dnia 20.12.2017 r.
Program operacyjny:
Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2014-2020:Działanie 4.4 Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego, Poddziałanie 4.4.1 Inwestycje w obszarze dziedzictwa kulturowego regionu
Wartość projektu:
Całkowita wartość Projektu: 28,82 mln zł,
Dofinansowanie z Funduszu WRPO: 11,07 mln zł
Wkład własny do Projektu zapewnia Organizator Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości –
Miasto Poznań
